ALAN ADI İLE YAPILAN MARKA TESCİL BAŞVURULARI

Gelişen dünya ile birlikte birçok şirket internet üzerinden faaliyetlerini sürdürmekte ve isimlerini dünyaya tanıtmaktadırlar. Ticari değerlerini korumak için birçok firma alan adı (domain name) almakta ve marka tescilinde bulunmaktadır. Bu yazımızda alan adı (domain name) içeren markaların tescili anlatılacaktır.

1)Marka Nedir?
Marka en genel tanımıyla bir işletmenin mal ve hizmetlerini, başka bir işletmenin mal ve hizmetlerinden ayırmayı sağlayan işarettir. İşletme adından farklı olarak markanın tescil edilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Fakat gelişen dünya ve buna bağlı olarak ticaret kapsamında insanlar sunmuş oldukları hizmetleri markalaştırarak koruma altına almaktadır. Marka hakkı gayri maddi malvarlıkları arasında sayılmakta ve sınai haklar grubunda yer almaktadır. Söz konusu sınai hak başvuru tarihinden itibaren 10 yıllık koruma sağlamaktadır. Bu sebeple marka sahibi tarafından onar yıllık dönemler halinde yenilenme talebinde bulunulması gerekmektedir.

2)Marka Tescili Nasıl Yapılmaktadır?
Marka tescili bu amaçla Türk Patent Enstitüsüne yapılan başvuru üzerine yapılmaktadır. Marka tescil başvurusu elden yapılabildiği gibi elektronik ortamda da yapılabilmektedir.

3)Alan Adı Nedir?
Domain name yani alan adı web sitesinin fiziksel adresinin karşılığı anlamına gelmektedir. Alan adı 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununda ise “internet üzerinde bulunan, bilgisayar veya internet sitelerinin adreslerini belirlemek için kullanılan, internet protokol numarası taşıyan adlar” olarak tanımlanmaktadır. İnternet üzerinde aynı alan adı ile bir ismin sadece bir kez kullanılmasına izin verilmektedir. Dolayısıyla alan adı dünyada yalnızca bir kişi tarafından kullanılabilmektedir. 

4)Alan Adı İçeren Bir İşaret Markalaştırılabilir Mi?
Kanunda alan adlarının ayırt edici olması koşuluyla marka tescili yapılmasına bir engel bulunmamaktadır. Alan adları “www”, “com”, “tr” ve “eu” gibi ibarelerle birlikte veya ibare olmaksızın markalaştırılabilmektedir. Burada markanın “www”, “com”, “tr” ve “eu” gibi ayırt edici unsurları olmayan unsurları dikkate alınmamalıdır. Markanın tescilinde bütün olarak dikkate alınması gerekmektedir.[1] Örnek vermek gerekirse “elma.com” isimli bir markanın tescil edilmek istendiği düşünülürse burada “elma” ifadesinin “.com” ibaresinden ayrı olarak ayırt edici olup olmadığı incelenecektir. Tescil edilmek istenen markanın hizmet vereceği alanın meyve – sebze satımı, üretimi vb. bir hizmet vermeyecek; tekstil üzerine bir hizmet verecek ise elma ayırt edici olarak kabul edilebilmektedir. Fakat söz konusu hizmetleri verecek ise ayırt edici olmadığından marka tescillenmeyecektir.

5)İnternet Alan Adının Tescil Edilmiş Olması Marka Tescilini Etkiler Mi?
Ülkemizde ve Uluslararası birçok mahkeme kararında bir internet alan adının tescil edilmiş olması onun aynı zamanda marka olarak da tescil edilmesi anlamına gelmeyeceği belirtilmiştir. Tescil edilmek istenen marka başından beri ayırt edici değilse veya kullanım yoluyla ayırt edici hale gelmediyse tescil edilmeyecektir. Avrupa Adalet Divanı (CJEU), 2013 Tarihli “PHOTOS.COM” kararında kapsamlı bir değerlendirme yapmıştır. Söz konusu kararda bir internet alan adının tescil ettirilmesi ile bir markanın tescil ettirilmesinden doğan haklar birbirinden farklıdır. Bir internet adının tescil edilmiş olması onun aynı zamanda marka olarak da tescil edilmesi anlamına gelmemektedir. Bu siteye dünyanın her yerinden ulaşılabilir olması da sonuca etkili değildir çünkü bu durum marka fonksiyonu görmemektedir.[2]

Türkiye’de ise “sahibinden.com+şekil” bir markanın kullanım yoluyla ayırt edici hale geldiğinden tescilinin önlenemeyeceği karar verilmiştir. İlk derece mahkemesinin kararında “sahibinden” ifadesinin vasıf bildirici işaret olduğuna karar verilmiştir. Fakat temyiz incelemesi sonucu verilen kararda “sahibinden” asıl unsurlu internet alan adı altında 1999 yılından beri elektronik ticarette iştigal ettiği bu sebeple ayırt edicilik vasfı bulunduğu belirtilmiştir.[3]

6)Olması Gereken Hukuk Kapsamında Görüşlerimiz Nelerdir?

a) “www”, “com”, “tr” ve “eu” Gibi İbareler Kelimenin Anlamından Ayrı Ticari Bir Nitelik Kazandırdığından Ayırt Edicilik Unsuru Kazandırmaktadır.
Yukarıda Türkiye’de ve Uluslararası Mahkemelerde, İnternet Alan adları (Domain Name) ile yapılan marka tescilleri ile ilgili içtihatlar kapsamında açıklamalar yapılmıştır. Fakat yukarıda belirtilen uygulamaların kabul edilmesi tarafımızca kabul edilemez niteliktedir. Çünkü “www”, “com”, “tr” ve “eu” gibi ibarelerle birlikte tescillenmek istenen marka farklı anlamlara gelmektedir. Örnek verilmesi gerekirse örneğin elma kelime olarak ağacın kabuğu parlak, sert, kırmızı, sarı ve yeşil renkte, kokusu hoş, tadı ekşi veya tatlı, dokusu gevrek, ufak çekirdekli meyvesi anlamına gelmektedir. Fakat “elma.com” ise tescillenmek istenen markanın hizmet vereceği internet sitesi anlamına gelmektedir. Bu sebeple “elma” kelimesi ayırt edici bir işaret olarak kabul edilmese bile markaya eklenen “.com” uzantısı ile artık bu markanın ayırt edici nitelik kazandığını kabul etmek gerekmektedir. Bu sebeple yukarıdaki açıklamaların aksine “elma.com” işaretli markanın hizmet vereceği alanın meyve – sebze satımı, üretimi de dahil olmak üzere sosyal medya, alışveriş, müzik sitesi vb. olabileceği görüşündeyiz.

b) Alan Adı (Domain Name) Ve Aynı İsimli Markanın Sahibinin Aynı Kişi Olması Gerekmektedir.
Yukarıdaki İçtihatlarda bir internet adının tescil edilmiş olması onun aynı zamanda marka olarak da tescil edilmesi anlamına gelmemesi gerektiği vurgulanmıştır. Tarafımızca bu görüşü kabul etmek hakkaniyete aykırılık oluşturacaktır. Çünkü İnternet alan adlarının (domain) yalnızca bir defa kullanılmasına izin verilmektedir. Dolayısıyla dünyada farklı mal ve hizmetler için kullanılan aynı marka sahiplerinden sadece biri bu markayı alan adı olarak kullanma hakkına sahip olabilmektedir. Marka isminin internet ortamında sorgulaması yapıldığında karşılaşılacak ilk sitenin markanın hizmet vereceği internet sitesi olması yalnızca bir kişinin kullanabileceği domain tek başına ayırt edici bir özelliği bulunmasını sağlamaktadır. Bu sebeple tek bir kişinin fiiliyatında olan alan adının marka değerinin de tek bir kişide olması hukuka ve hakkaniyete uygunluk sağlamaktadır.

Tüm bu sebeplerle İnternet Alan adları (Domain Name) ile istenilen alanlarda markalaştırılabileceği, “www”, “com”, “tr” ve “eu” gibi ibarelerin ayırt edicilik unsuru kattığı görüşündeyiz.

c) Alan Adı (Domain Name) ile Markanın Birbirinden Ayrı Olarak Düşünülmemesi Gerekmektedir.
CJEU’nun yukarıda verilen içtihadında her ne kadar bir internet alan adının tescil ettirilmesi ile bir markanın tescil ettirilmesinden doğan haklar birbirinden farklı olduğu söylenmekteyse de alan adları ile ilgili çıkan uyuşmazlıklarda marka hukukunun uygulanabiliyor olması görüşümüzü destekler niteliktedir. Önemle belirtmek gerekir ki; Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü (WIPO) toplantılarında markalar ile alan adları arasında ortak bağlantı var olduğu kabul edilerek marka hukukuna ait hükümlerin alan adları hususunda da uygulanabileceği kabul edilmiştir.[4] Özellikle marka ve alan adı arasında yaşanabilecek hukuki ihtilaflar düşünüldüğünde marka ve alan adı (domain name) mütemmim cüz olarak birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Alan adlarının satıma konu olabildiği düşünüldüğünde kişi alan adını sattığında marka hala kendisinde kalmaktadır. Söz konusu bu durum hukuki ihtilaflara yol açacağı ortadadır. Olması gereken hukuk bakımından yapılması gereken kanun koyucu tarafından marka ve adlarının birlikte değerlendirilebileceği düzenlemelerin oluşturulmadır.

7)Tescilin Reddedilmesi Halinde Hangi Hukuki Yollarına Başvurulabilir?
Marka tescil başvurusunun reddedilmesi halinde ret kararının tebliğinden itibaren iki ay içerisinde itiraz edilebilmektedir. İtirazlar Türk Patent ve Marka Kurumu’nun Markalar Dairesi Başkanlığına yapılmaktadır.

8)Yapılan İtiraz YİDK Tarafından Reddolunursa Hangi Hukuki Yollara Başvurulabilir?
Yapılan itiraz ilgili kurumca reddedilmesi halinde YİDK’nin marka tescil başvurusunun reddine dair kararın iptali istemiyle dava açılabilmektedir. Söz konusu davada davacı başvuruyu yapan kişiyken davalı TPE olmaktadır.

9)Dava Zamanaşımı Süresi Nedir?
YİDK’nın kararının iptali istemiyle 2 ay içerisinde dava açılması gerekmektedir.

10)Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
YİDK’nın kararının iptali davasının Ankara’da bulunan Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemelerinde açılması gerekmektedir.

Yukarıdaki kısa açıklamalar aydınlatma amacı taşımakta olup, somut hukuki durumlara çözüm teşkil etmemektedir. Karşılaşacağınız hukuki sorunlar için bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz. Kılıç Hukuk Bürosu

[1] Uğur ÇOLAK ,“Türk Marka Hukuku”,sf.97,2018,İstanbul
[2] Uğur ÇOLAK ,“Türk Marka Hukuku”,sf.97,2018,İstanbul – CJEU,C-338/11
[3] Yargıtay 11. HD, 17.12.2012 T, 2011/14067 E, 2012/20952 K.
[4] Zeynep ŞARLAK ,“İnternet Alan Adının(Domain name) Hukuki Niteliği ve Marka Hukuku Üzerindeki Etkisi”