ANLAŞMALI BOŞANMA
Medeni Kanuna göre eşler iki şekilde aralarındaki evlilik ilişkisine son verebilirler:
- Çekişmeli Boşanma
- Anlaşmalı Boşanma
Bu yazımızda anlaşmalı boşanma anlatılmaktadır.
1)Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Anlaşmalı boşanma, eşlerin özgür iradeleriyle kendi aralarındaki evlilik ilişkisine son vermeleridir. Anlaşmalı boşanmayla eşlere basit ve önceden belirledikleri koşullarda, çabuk bir şekilde evlilik birliğini sona erdirmek olanağı tanınmaktadır.
2)Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?
- Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
- Eşlerin mahkemeye birlikte başvurması veya bir eşin diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmesi,
- Hakimin eşleri dinlemesi,
- Eşlerin anlaşması gerekmektedir.
3)Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması veya Bir Eşin Diğerinin Açtığı Boşanma Davasını Kabul Etmesi Ne Anlama Gelmektedir?
Eşlerin ortak bir dilekçe ile başvurmaları sonucu anlaşmalı boşanma gerçekleşebileceği gibi eşlerden birinin açmış olduğu dava diğer eş tarafından kabul edilerek de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilmektedir.
4)Çekişmeli Devam Eden Bir Boşanma Davası Anlaşmalı Boşanma Davasına Çevrilebilir Mi?
Çekişmeli boşanma davası esnasında eşlerden diğerinin herhangi bir aşamada kabul etmesiyle birlikte dava anlaşmalı boşanmaya dönüşecektir. Tarafların boşanma iradelerini açıklayan protokolü mahkemeye sunmaları ya da duruşma esnasında anlaşma şartlarını duruşma zaptına geçirmeleri ile de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilmektedir.
5)Hakim Eşleri Neden Dinlemektedir?
Burada hakim evlenmenin taraflar için çekilmez kılan nedeni araştırmakla görevli değildir. Burada eşlerden birinin (veya üçüncü kişinin) diğer eşi baskı altında tutup tutmadığı veya caiz olmayan bir şekilde onun iradesini etki altına alıp almadığı saptanmak istenmektedir. Hakim eşin iradesinin bozulduğunu tespit ederse boşanma talebini reddedecektir.
Belirtmek gerekir ki eşlerin bizzat dinlenmesi gerekmektedir. Eşlerin avukatları aracılığıyla dinlenmesi mümkün değildir.
6)Anlaşmanın İçeriğinde Neler Bulunması Gerekmektedir?
Taraflarca hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolünün içerisinde mutlaka Tarafların boşanma kararı verdiklerine dair iradeleri bulunmalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolünde olması zorunlu unsurlardan birisi eşlerin ortak çocuklarıyla ilgili boşanmadan sonra çocuğun velayetinin hangi tarafta kalacağı, velayet kendisine kalmayan eş ile çocuk arasında ne şekilde kişisel ilişki kurulacağı ve çocuk için ödenecek iştirak nafakası hakkında bilgilerin bulunması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde olması zorunlu bir diğer konu ise mali konulardır. Eşler arasındaki düzenlenecek mali konulara, ilk olarak eşlerin birbirlerinden talep edebileceklerini belirttikleri maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası talepleri girmektedir.[1] Nafaka ve tazminat konusunda eşlerin birbirlerinden bir beklentisi olmasa bile bu hususun protokolde belirtilmesi gerekmektedir. Mali konulardan olan taraflar sahip oldukları ortak malların ve kişisel eşyaların paylaşımıyla ilgili hususların da boşanma protokolünde belirtilmesi gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanmaya ilişkin TMK m. 166/f. 3 hükmünde boşanmanın mali sonuçları ile çocukların velayeti hususunda anlaşma yapılması gerektiği belirtilse de, Kanun Koyucunun anlaşmada bulunması gerekli hususlar bakımından asgari bir düzenleme getirmiş olduğu kabul edilmelidir. Buna göre, taraflar sözleşmenin içeriğini kanunda belirtilmiş sınırlar çerçevesinde serbestçe düzenleyebileceklerdir. Bu şekilde kanunun izin verdiği başka hususlarda da düzenleme yapılması mümkün olmaktadır.[2]
7)Hakim Eşler Tarafından Hazırlanan Boşanma Protokolünü Değiştirebilir Mi?
Tarafların, hakime sunmuş oldukları protokol şartlarındaki tazminat, İştirak ve yoksulluk nafakası, çocukların velayeti, çocuklar ile kişisel münasebet gibi hususların hakim tarafından uygun bulunması gerekmektedir. Hakim tarafından protokolde yer alan şartları uygun bulunmaz ise hakim protokol şartlarında değişikliğe gidebilir. Belirtmek gerekir ki hakimin yapmış olduğu bu değişiklikler taraflarca kabul edilmesi durumunda anlaşmalı boşanma gerçekleşebilmektedir. Aksi durumda dava çekişmeli boşanma davası haline gelmektedir.
8)Görevli Mahkeme Neresidir?
Anlaşmalı boşanma davalarında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Aile mahkemesinin bulunmadığı il veya ilçelerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatı ile görev yapmaktadır.
9)Yetkili Mahkeme Neresidir?
Çekişmeli boşanma davalarında yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi ile eşlerin son 6 ayda birlikte yaşadıkları yer mahkemesi olmakla birlikte anlaşmalı boşanma davalarında böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Taraflar, mutabık kaldıkları herhangi bir yer mahkemesinde bu davayı açabilmektedirler.
10)Anlaşmalı Boşanma Protokol Örneği
Ekte, anlaşmalı boşanma protokolü örneğini bulabilirsiniz.
Yukarıdaki kısa açıklamalar aydınlatma amacı taşımakta olup, somut hukuki durumlara çözüm teşkil etmemektedir. Karşılaşacağınız hukuki sorunlar için bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz.
Kılıç Hukuk Bürosu
[1] Özdemir, Nevzat, Türk-İsviçre Hukukunda Anlaşmalı Boşanma, İstanbul 2003, s. 159.
[2] Seçer, Öz, Anlaşmalı Boşanmada Eşlerin Yaptıkları Anlaşma, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2 Yıl 2016.
